1. Müntəzəm Ehtiyat Nüsxələmə (Backup)

• Məlumatların avtomatik və dövri ehtiyat nüsxələrinin çıxarılması (gündəlik, həftəlik və s.).

• Ehtiyat nüsxələrin ayrı fiziki və ya bulud mühitində saxlanması.

• “3-2-1 backup qaydası”: 3 nüsxə, 2 fərqli media, 1 nüsxə uzaq məkanda.

2. Bulud Xidmətlərindən İstifadə

• Etibarlı bulud provayderləri ilə əməkdaşlıq edərək məlumatların təhlükəsiz saxlanması və replikasiyası təmin oluna bilər.

• Versiya tarixi və avtomatik bərpa imkanları əlavə təhlükəsizlik qatıdır.

3. Məlumatların Şifrələnməsi

• İstər saxlanılan (data-at-rest), istərsə də ötürülən (data-in-transit) məlumatların şifrələnməsi, onların oğurlanması halında istifadəsini çətinləşdirir.

4. Antivirus və Zərərli Proqramlara Qarşı Müdafiə

• Zərərli proqramlar (xüsusilə ransomware) məlumat itkisinə səbəb ola bilər. Güclü antivirus proqramları və təhlükəsizlik divarları ilə bu risk azaldılır.

5. Fayl və Disklərin Monitorinqi

• Fayl dəyişikliklərini izləyən proqram təminatları istifadə olunaraq şübhəli dəyişikliklər dərhal aşkar oluna bilər.

6. İstifadəçi Səhvlərinin Qarşısının Alınması

• Məlumatın yanlışlıqla silinməsi hallarını azaltmaq üçün:

  • Fayl bərpa imkanları (Recycle Bin, Versioning)

  • Təsdiq sorğuları (confirmation prompts)

  • İstifadəçi təlimləri

7. Əlaqə və Elektrik Sabitliyi

• UPS (Uninterruptible Power Supply) və stabilləşdiricilər vasitəsilə elektrik kəsintilərindən və piklərdən yaranan məlumat itkisi qarşısı alınır.

8. Təhlükəsizlik Siyasətləri və Audit

• Məlumatlara giriş və dəyişikliklərin izlənməsi (audit logs).

• Səlahiyyətlərin düzgün təyin olunması (minimum access policy).

💡 Tövsiyə:

Ən yaxşı yanaşma – fiziki, texniki və təşkilati tədbirlərin kombinasiyasıdır. Riskin azaldılması üçün təhlükəsizlik planı, hadisə bərpa planı (Disaster Recovery Plan) və davamlılıq planı (Business Continuity Plan) hazırlanmalıdır.