Ha Proxy nədir?
HAProxy (High Availability Proxy) — açılışı “Yüksək Əlçatanlıq Proxy” deməkdir — yük balanslaşdırma (load balancing) və təhlükəsizlik divarı (proxy/firewall) funksiyaları yerinə yetirən çox güclü və performanslı bir TCP və HTTP reverse proxy serveridir.
🔹 HAProxy nə üçündür?
HAProxy əsasən aşağıdakı məqsədlər üçün istifadə olunur:
Yük Balanslaşdırma – Məsələn, veb serverləriniz çoxdursa (Apache, Nginx, Node.js və s.), HAProxy gələn trafiki bu serverlər arasında balanslı şəkildə bölür.
Reverse Proxy – İstifadəçilər veb serverləri birbaşa deyil, HAProxy vasitəsilə istifadə edirlər.
Failover və Yüksək Əlçatanlıq – Bir server sıradan çıxsa belə, digər serverlər işləməyə davam edir.
SSL Offloading – HTTPS trafiki HAProxy tərəfindən deşifrə olunur və daxili şəbəkəyə HTTP kimi ötürülür.
Giriş Təhlükəsizliyi və Filter – IP bloklama, limitlemə, ACL və s. kimi təhlükəsizlik funksiyaları.
🔧 Necə işləyir? (Sadə Şəkildə)
🧠 HAProxy-nin Xüsusiyyətləri
| Xüsusiyyət | İzahı |
|---|---|
| Layer 4 (TCP) | TCP səviyyəsində balanslaşdırma edir (məsələn, MySQL və ya Redis üçün) |
| Layer 7 (HTTP) | HTTP səviyyəsində balanslaşdırma edir (başlıqlar, cookie, URL-ə görə) |
| ACL və Rules | Məsələn, IP-yə və ya user-agent-ə görə yönləndirmə |
| Health Checks | Serverlərin canlı olub-olmamasını yoxlayır |
| Sticky Sessions | Eyni istifadəçini həmişə eyni serverə yönləndirə bilər |
| SSL/TLS Support | HTTPS dəstəyi |
🛠️ HAProxy Konfiqurasiya Nümunəsi (Basic HTTP Load Balancer)
📦 HAProxy harada istifadə olunur?
Hosting şirkətləri
Bank sistemləri
Yüksək yüklü saytlar (məsələn, e-ticarət, xəbər portalları)
API platformaları
Kubernetes klasterləri
🔐 HAProxy ilə Nə Qazanırsınız?
✅ Yüksək əlçatanlıq
✅ Trafikin ağıllı yönləndirilməsi
✅ Təhlükəsizlik
✅ Ölçüləbilərlik (scalability)