Süni intellekt (Sİ) müxtəlif səviyyələr və funksional imkanlara görə bir neçə əsas növə bölünür. Bu növlər adətən funksional qabiliyyətinə və inkişaf səviyyəsinə görə təsnif edilir.

✅ 1. Funksional qabiliyyətə görə süni intellekt növləri

Bu təsnifat Sİ-nin insan kimi düşünmək və öyrənmək qabiliyyətinə əsaslanır:

🔹 1.1. Dar Süni İntellekt (Narrow AI / Weak AI)

• Yalnız bir və ya məhdud sahədə işləyə bilir.

• Öz funksiyasından kənara çıxa bilməz.

• Ən çox istifadə olunan Sİ növüdür.

Nümunələr:

• Siri, Google Assistant

• Şahmat oynayan proqramlar

• Spam filtrləri

• Səs və üz tanıma sistemləri

🔹 1.2. Ümumi Süni İntellekt (General AI / Strong AI)

• İnsan kimi düşünə, anlayış qurub qərar verə bilir.

• Müxtəlif vəzifələri müstəqil yerinə yetirmək qabiliyyətinə malikdir.

• Hal-hazırda bu səviyyəyə çatmış Sİ mövcud deyil – bu sahədə elmi tədqiqatlar aparılır.

Xəyal edilən nümunə:

• İnsan kimi hər sahədə qərar verə bilən robotlar (məs: filmlərdəki “Jarvis” – Iron Man)

🔹 1.3. Super Süni İntellekt (Super AI)

• İnsan zəka və bacarığını bütün sahələrdə üstələyən Sİ.

• Özünü təkmilləşdirmək qabiliyyəti var.

• Bu, tam hipotetik səviyyədir və gələcəyin mövzusudur.

Təxmini xüsusiyyətlər:

• Emosional zəka, yaradıcılıq, etik qərarlar və s.

✅ 2. Funksional strukturuna əsaslanan Sİ növləri

Bu yanaşma daha texniki əsaslıdır və Süni İntellektin daxili iş mexanizminə əsaslanır:

🔸 Reaktiv Maşınlar (Reactive Machines)

• Ancaq hazırkı məlumatla işləyir, keçmişi xatırlamır.

• Ən sadə Sİ növüdür.

Nümunə: IBM Deep Blue (Kasparovu məğlub edən şahmat kompüteri)

🔸 Məhdud Yaddaşlı Sİ (Limited Memory)

• Keçmiş məlumatları müvəqqəti yadda saxlayır və qərarlarda istifadə edir.

• Bu gün istifadə etdiyimiz çoxlu Sİ sistemləri bu qrupa aiddir.

Nümunə: Avtomatik idarə olunan avtomobillər (Tesla)

🔸 Şüur Sahibi Sİ (Theory of Mind)

• Digər insanların hiss və düşüncələrini anlama qabiliyyəti.

• Hal-hazırda bu səviyyədə işləyən Sİ yoxdur — elmi tədqiqat mərhələsindədir.

🔸 Özünü Dərk edən Sİ (Self-aware AI)

• Öz mövcudluğunu anlayan, öz qərarlarını analiz edən hipotetik sistem.

• Ən inkişaf etmiş, amma hələ real olmayan səviyyədir.

📌 Nəticə olaraq: