Poçt (email) protokolları — elektron məktubların göndərilməsi, qəbul edilməsi və idarə olunması üçün istifadə olunan standartlardır. Aşağıda əsas poçt protokolları və onların funksiyaları göstərilib:

📤 Göndərmə protokolu:

1. SMTP (Simple Mail Transfer Protocol)

• Məktubların göndərilməsi üçün istifadə olunur.
• Serverlər və e-mail müştəriləri (məsələn, Outlook, Thunderbird) arasında işləyir.
• Yalnız məktub göndərir, qəbul etmir.

Portlar:

• 25 (əsas, lakin çox vaxt bloklanır)
• 587 (TLS ilə təhlükəsiz göndərmə)
• 465 (SSL ilə təhlükəsiz göndərmə)

📥 Qəbul protokolları:

2. POP3 (Post Office Protocol version 3)

• Məktubları serverdən yükləyir və lokal olaraq saxlayır.
• Serverdəki məktublar yükləndikdən sonra adətən silinir.
• Offline oxumağa uyğundur.

Portlar:

• 110 (adi)
• 995 (SSL/TLS ilə)

Üstünlükləri: Sadə və sürətlidir
Mənfi cəhətləri: Məktublar bir cihazda qalır, digər cihazlardan görünmür

3. IMAP (Internet Message Access Protocol)

• Məktubları serverdə saxlayır, ancaq cihazdan baxmağa imkan verir.
• Birdən çox cihazdan sinxron şəkildə eyni məktubları görmək olur.
• Məktublar serverdə qalır.

Portlar:

• 143 (adi)
• 993 (SSL/TLS ilə)

Üstünlükləri: Müasir cihazlarda eyni e-poçt sinxron olur
Mənfi cəhətləri: Daha çox server yaddaşı istifadə edir

Bonus: Webmail və API-lər

• Webmail (Gmail, Yahoo): Əslində brauzer üzərindən IMAP/SMTP işlədən sistemlərdir.
• Microsoft Graph API, Gmail API: Yeni nəsil proqram interfeysləridir, klassik protokolların əvəzinə istifadə olunur.

🔄 Protokolların qısa müqayisəsi: